Çocuklarda utangaçlık çekingenlik
Utangaçlık, çekingenlik çocukluk döneminde sık görülen bir duygudur. Bu aşırı olmadığı
sürece geçici ve normaldir. Ancak aşırı derecede utangaçlık normal değildir ve psikiyatrik bir
sorundur. Anksiyete olarak adlandırılan bu durum tıpta bir bozukluk olarak görülür ve terapi
ile ya da ilaç ile tedavi edilmesi gerekir.
Bazen çocukların çok konuşmasından, istediği gibi hareket etmesinden ve ara sıra yaramazlık
yapmasından çoğu anne baba yakınır. Utangaç çocuk ise bu kişiliğin tam tersidir. Bazı
ebeveynlere göre bu durum ileride düzelir, çocuk büyüdükçe utangaçlık duygusunu üzerinden
atar. Belki bazı çocuklarda bu durum büyüdükçe düzelir. Fakat her çocuk aynı değildir ve her
çocuk büyüdükçe utangaçlık duygusunu üzerinden atacak diye bir kesinlik yoktur. Aksine bu
durum devam ederse, yetişkinlik çağında başarılı olmasını engelleyebilir. Yani çocukluk
döneminde ve yetişkinlik döneminde kişi kendini ifade edemez ve kendini gösterme
şansından eksik kalır. Bu nedenle durum fark edildiği andan itibaren bu durumun
düzelebilmesi için Çocuk Psikiyatristine başvurmak gerekir.
Çoğu yerlerde sessiz sakin çocuk iyidir. Söz dinler, yaramazlık yapmaz ve anne babaya bir
sorun çıkarmaz. Bu düşünce yanlıştır. Çocuğun sadece şimdiki durumunu değil geleceğini de
düşünmelisiniz. Çocukluk dönemi, gelecek döneme bir yatırımdır ve eksik yatırım hiçbir
zaman başarı getirmez. Çocuk duygu ve düşüncelerini dürüst bir şekilde dile getirmeli, açıkça
anlatmalı ve her zaman haklarının farkına varıp haklarının ihlal edilmesine izin vermemelidir.
Böyle bir çocuk utangaç değil, girişkendir. Ancak haklarının ihlal edilmesine bir tepki
vermiyor ve duygularını uygun bir dille anlatamıyorsa çocuk utangaç ve pasiftir.
Böyle durumlarda anne ve baba çok dikkatli davranmalıdır. Çocuğu suçlamamalı, aşağılayan
kelimeler söylememelidir. Utangaçlığa neden olan sorun bulunmalı ve çözülmelidir. Çocuğa
sevildiğini hissettirmelisiniz. Bunu da beraber vakit geçirerek, oyun oynayarak yapabilirsiniz.
Çocuğu başkalarıyla kıyaslayarak neden sen böylesin gibi cümleler söylemek yanlıştır.
Çocukla uygun bir dille, onu sıkmayarak konuşmalısınız. Eğer sıkılıyorsa başka bir gün
konuşun ve konuşmak içi çocuğu zorlamayın. Arkadaşlarıyla oynamasına, sosyal etkinliklere
katılmasına izin verin. Ayrıca okulla ve öğretmeniyle görüşerek çocuğun durumu hakkında
konuşulmalıdır. Kısaca çocuğu suçlamayın ve sorunun nedenlerini araştırmaya çalışın.
Uzm. Dr. Emin ÇAĞLAR
Çocuk Psikiyatri Kliniği/Ataşehir
Randevu: 0530 237 9760
