Epilepsi adı altında birçok farklı nöbet tipi vardır ve malesef bir nöbeti tanımak her zaman kolay değildir. Tüm nöbetler alışılagelmişin dışındaki kasılmalar gibi olmaz. Çocuk sadece hayal kuruyor veya dikkatini vermiyor gibi görünebilir. Nöbet bir dakika bile sürmeyebilir. Nöbetten sonra çocuklar genelde normale dönerler.Ancak çocuk sürekli nöbet geçirmeye devam ederse ve tedavi edilmezse bu tehlikeli olabilir ve çocuğun büyümesine,günlük hayatına ve eğitimine engel olabilir.
Bebeklerde nöbetleri farketmek özellikle zordur çünkü size nasıl hissettiklerini veya ne hatırladıklarını söyleyemezler.
Çocuklara bakan ebeveynler, öğretmenler ve diğer bakımverenler epilepsinin belirtilerini bilmelidir. Bu belirtilerin çoğunun normal çocukluk davranışları da olabileceğini akılda tutmak önemlidir. Ancak, sık oluyor ve sıra dışı görünüyorlarsa, bir doktora danışmak gerekir. Bir nöbet geçirmiş olmak epilepsi hastası olmak demek değildir. Yüksek ateş ve bazı hastalıklar da nöbetle sonuçlanabilir bu nedenle doğru teşhis için bu durumun üzerine gidilmelidir.
Epilepsi Şüphesi uyandırabilecek bazı işaretler.
-Kısa dikkat kesintileri
-sersemlemiş gibi davranışlar
– hafızada boşlukları
-mırıldanma veya yanıt vermeme
-Ani düşmeler, sık tökezlemeler veya olağandışı sakarlıklar
-Baş sallama veya hızlı göz kırpma gibi tekrarlanan olağandışı hareketler
-Ani mide ağrısı/midenin yükseliyormuş gibi hissedilmesi ardından bilinç bulanıklığı ve uyku hali
-Uyandığında beklenmedik şekilde sinirlilik
-Nesnelerin komik/tuhaf göründüğüne, sesine, tadına, kokusuna veya hissine ilişkin sık sık şikayetler
-Ani, tekrarlayıcı korku veya öfke nöbetleri
-Oturan bebeklerin tekrarlayın ani sarsılma/seğirme hareketleri
-Sırt üstü yatan bebeklerde her iki kolla kapma hareketlerinin sık sık tekrarlanması
Bu belirtilerden birinin sıkça olduğunu fark ederseniz, doktorunuza başvurun. Çocuğunuz okul çağındaysa öğretmenlerine bu davranışlardan herhangi birini fark edip etmediklerini sormalısınız.
Doktora belirtilerle ilgili özellikle söylemeniz gerekenler:
-Sıklık
-Belirti anında bilinç durumu
-Çocuk olayı hatırlıyor mu
Çocuğunuzda epilepsiden şüpheleniyorsanız mutlaka bir çocuk doktoruna ya da çocuk nöroloğuna başvurunuz.
Uzm. Dr. Akif ÇELİK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Epilepsi Nedir?
Epilepsili çocuklar tekrarlayan nöbetler geçirirler. Nöbet, beyinde birinin davranışını, hareketini veya duygularını değiştirebilen olağandışı ve kontrolsüz elektriksel aktiviteden kaynaklanır.
Farklı epilepsi türleri ve bunlar için farklı tedaviler vardır. Bazı çocuklar bu durumdan iyileşebilir
Beynin her iki tarafını tutan nöbetler genelleşmiş nöbetken tek tarafını tutan nöbetler kısmi nöbettir.
Epilepsi nedenleri:
-genetik hastalıklar
-beyinde hasar veya kitle
-beynin gelişmesiyle ilgili sorunlar
-beyin kanaması
-enfeksiyonlar (menenjit , tüberküloz vs…)
-Down sendromu, otizm ve bazı metabolik bozukluklar
-ailesel
Epilepsi vakalarının yarısından fazlasında net bir neden yoktur. Ancak daha fazla genetik mutasyon keşfedildikçe bu durum değişmektedir.
Epilepsi Nasıl Teşhis Edilir?
Bir çocuk nöbet geçirmişse, doktor genellikle aileyi bir çocuk nöroloğuna yönlendirir. Nörolog sorular soracak, çocuğu muayene edecek ve epilepsiyi kontrol etmek için testler isteyecektir.
Şu testler epilepsi tanısı ve tipinin belirlenmesi için yapılabilir.
-Kan ve idrar testleri
-Beyin dalgalarını/beyindeki elektriksel aktiviteyi görmek için EEG
-VEEG(video kaydı ile EEG)
-Radyolojik yöntemler: Bilgisayarlı Tomografi, MR ve PET/MR taramaları
Epilepsi Tedavisi
Epilepsi tedavisinde genellikle ilaç tedavisi önceliklidir. Bazı epilepsi türlerinde çocuklar için özel diyetler önerilebilir (ketojenik diyet gibi).
Kontrol edilmesi zor nöbetler için doktorlar sinir uyarımı veya epilepsi ameliyatı önerebilir.
Ebeveynler Ne Yapabilir?
Epilepsili çocukların çoğu normal bir yaşam sürebilir. Çocuğunuzun epilepsi ile daha iyi yaşamasına yardımcı olmak için, nöroloğun şu konulardaki tavsiyelerine uyduğunuzdan emin olun.
Önemli noktalar:
-İlaçları düzenli ve önerilen dozda almak
-tetikleyicilerden kaçınmak (aşırı stres, uykusuzluk, bazı ilaç türleri gibi)
-Verilen diyete uymak
-yüzerken veya banyo yaparken önlem almak
-araç kullanabilme açısından değerlendirilmek
-çocuğunuzun tıbbi kimlik bileziği (epilepsi hastası olduğunu belirten bir bileklik) takması gerekip gerekmediği
-öğrenme veya davranış problemleri olursa yardım almaları
-Diğer yetişkinlerin ve bakıcıların (aile üyeleri, bebek bakıcıları, öğretmenler vb.) çocuğunuzu bir nöbet sırasında güvende tutmak için ne yapacaklarını bildiklerinden emin olun.
Çocuğunuzda epilepsi varsa, onlara yalnız olmadıkları konusunda güvence verin ve kaygılarını giderin. Doktorunuz ve bakım ekibi soruları yanıtlayabilir ve destek sunabilir. Ayrıca ilgili bir destek grubu önerebilirler.
Uzm. Dr. Akif ÇELİK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
