Çocuklarda en yaygın sorunlardan biri uykusuzluktur. Çocuk uykuya dalmakta zorlanabilir veya gece uyanıp yanına anne-babasını isteyebilir.
Çocuğumun ne kadar uykuya ihtiyacı var?
İhtiyaç duyulan uyku bebeklikten yetişkinliğe doğru giderek kısalır.
Her çocuk farklıdır, ancak genel olarak:
küçük çocuklar: yaklaşık 12-14 saat (gündüz şekerlemeleri dahil)
okul öncesi çocuklar(3-5 yaş): 11-12 saat
okul çocukları: 10-11 saat
ergenler: 9-10 saat
Çocuğum neden uyuyamıyor?
Bu durumun farklı nedenleri olabilir.
-Çok küçük çocuklar genelde gece yalnız bırakılmaktan korkarlar. Buna ‘ayrılma kaygısı’ denir ve bu yaşta normaldir.
-Karanlık korkusu
-Kötü uyku alışkanlıkları – gün boyunca çok fazla şekerleme yapmak.
Ergenlerde uyku sorunları
Ergenlikte de uykuyla ilgili problemler yaşanabilir. Endişe, çok fazla çay veya kahve, kola veya enerji içeceği tüketimi veya uyuşturucu madde kullanımı uyku problemine yol açabilir.Bazılarıya geç uyudukları için erken uyuma alışkanlığı edinemez ve bunu bir uyku problemi olarak algılarlar.
Bazen uyku güçlüğü depresyonun bir parçasıdır.
Uykusuzlukluk sıklıkla bu nedenlerden kaynaklansa da sadece bunlardan kaynaklanmaz.
Daha az görülen nedenler şunlardır:
-Bademcik ve geniz eti sorunları nedeniyle hava yolunun yetersiz olması
-Huzursuz bacak sendromu, çocuğun bacaklarında onları hareket ettirmeye devam etme isteği yaratan kötü bir histir.
-Gençlerde uyuşturucu veya alkol kullanımı
-Psikiyatrik hastalıklar
Sık görülen uyku bozukluğu çeşitleri:
Kabuslar
Gece terörü
Uyurgezerlik
Uyku bozukluğu çeşitlerini diğer yazılarda daha detaylı ve ayrı bir şekilde ele alacağız.
Uyku sorunları neden önemlidir?
Uyku sorunları çok yaygındır. Çoğu çocukta uyku sorunları nadiren meydana gelir. Ciddi olmamakla beraber zamanla kendiliğinden iyileşirler. Eğer kendiliğinden düzelmezse, profesyonel yardım almanız gerekir. Uyku problemleri; aile ve çocuk için üzücü olmasının yanı sıra, çocuğunuzun öğrenmesine,davranışlarına ve gelişimine olumsuz etki edebilirler.Ayrıca altta yatan daha ciddi bir sağlık sorununun da işaretçisi olabilirler.
Uzm. Dr. Akif ÇELİK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Epilepsi Nedir?
Epilepsili çocuklar tekrarlayan nöbetler geçirirler. Nöbet, beyinde birinin davranışını, hareketini veya duygularını değiştirebilen olağandışı ve kontrolsüz elektriksel aktiviteden kaynaklanır.
Farklı epilepsi türleri ve bunlar için farklı tedaviler vardır. Bazı çocuklar bu durumdan iyileşebilir
Beynin her iki tarafını tutan nöbetler genelleşmiş nöbetken tek tarafını tutan nöbetler kısmi nöbettir.
Epilepsi nedenleri:
-genetik hastalıklar
-beyinde hasar veya kitle
-beynin gelişmesiyle ilgili sorunlar
-beyin kanaması
-enfeksiyonlar (menenjit , tüberküloz vs…)
-Down sendromu, otizm ve bazı metabolik bozukluklar
-ailesel
Epilepsi vakalarının yarısından fazlasında net bir neden yoktur. Ancak daha fazla genetik mutasyon keşfedildikçe bu durum değişmektedir.
Epilepsi Nasıl Teşhis Edilir?
Bir çocuk nöbet geçirmişse, doktor genellikle aileyi bir çocuk nöroloğuna yönlendirir. Nörolog sorular soracak, çocuğu muayene edecek ve epilepsiyi kontrol etmek için testler isteyecektir.
Şu testler epilepsi tanısı ve tipinin belirlenmesi için yapılabilir.
-Kan ve idrar testleri
-Beyin dalgalarını/beyindeki elektriksel aktiviteyi görmek için EEG
-VEEG(video kaydı ile EEG)
-Radyolojik yöntemler: Bilgisayarlı Tomografi, MR ve PET/MR taramaları
Epilepsi Tedavisi
Epilepsi tedavisinde genellikle ilaç tedavisi önceliklidir. Bazı epilepsi türlerinde çocuklar için özel diyetler önerilebilir (ketojenik diyet gibi).
Kontrol edilmesi zor nöbetler için doktorlar sinir uyarımı veya epilepsi ameliyatı önerebilir.
Ebeveynler Ne Yapabilir?
Epilepsili çocukların çoğu normal bir yaşam sürebilir. Çocuğunuzun epilepsi ile daha iyi yaşamasına yardımcı olmak için, nöroloğun şu konulardaki tavsiyelerine uyduğunuzdan emin olun.
Önemli noktalar:
-İlaçları düzenli ve önerilen dozda almak
-tetikleyicilerden kaçınmak (aşırı stres, uykusuzluk, bazı ilaç türleri gibi)
-Verilen diyete uymak
-yüzerken veya banyo yaparken önlem almak
-araç kullanabilme açısından değerlendirilmek
-çocuğunuzun tıbbi kimlik bileziği (epilepsi hastası olduğunu belirten bir bileklik) takması gerekip gerekmediği
-öğrenme veya davranış problemleri olursa yardım almaları
-Diğer yetişkinlerin ve bakıcıların (aile üyeleri, bebek bakıcıları, öğretmenler vb.) çocuğunuzu bir nöbet sırasında güvende tutmak için ne yapacaklarını bildiklerinden emin olun.
Çocuğunuzda epilepsi varsa, onlara yalnız olmadıkları konusunda güvence verin ve kaygılarını giderin. Doktorunuz ve bakım ekibi soruları yanıtlayabilir ve destek sunabilir. Ayrıca ilgili bir destek grubu önerebilirler.
Uzm. Dr. Akif ÇELİK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
