Gelişimsel Değerlendirme Gerektiren Belirtiler
Aşağıdaki gelişimsel değerlendirme kriterleri normal çocukların yüzde 80 ila 90’ının bunları gerçekleştirebildiği yaşa göre listelenmiştir. Çocuğunuz belirtilen yaşa ulaştıysa ve listelenen davranışları sergileyemeyecek durumdaysa, çocuğunuzun çocuk doktoruna görünmesi ve gelişimsel bir sorun açısından kontrolden geçmesi faydalı olacaktır. Bu maddelerden birinde gecikmiş olmak, çocuğunuzun gelişiminin anormal olduğu anlamına gelmez, bunlar dikkat edilmesi gereken uyarı işaretleridir.
2 ay
Yüzüstü yatarken geçici bir süreliğine başını kaldırabilir.
3 ay
Bebeğiniz sırtüstü yatarken her iki kolunu ve her iki bacağını rahat hareket ettirebilir. Çocuğunuz kollarından veya bacaklarından biri veya her ikisi ile sarsılma-titreme şeklinde orantısız hareketler yapıyorsa, bu anormal bir duruma işaret eder.
Çocuğunuz ağlamanın yanı sıra agulama, cıvıldama, babıldama (ba-ba gibi) gibi sesler veya başka sesler çıkarabilir.
4 ay
Oturur pozisyondayken başını sabit ve desteksiz şekilde tutabilir.
Destekli bir şekilde oturabilir.
6 ay
Çocuğunuz ellerini birbirine değdirerek oynar.
Bebeğinizi koltukaltından tutup kaldırdığınızda ayakları üzerinde durmaya çalışır ve ağırlığının bir kısmını bacaklarına verir.
8 ay
Desteksiz oturma genelde en geç bu dönemde başlamış olur.
9 ay
Çocuğunuz oyun oynarken siz sessizce arkasından yaklaştığınızda, sizi duymuş gibi başını çevirir. Sırtüstü ve yüzüstü yatış pozisyonları arasında dönebilir.
12 ay
Bir şeyin arkasına (ya da bir köşeye) saklanıp sonra tekrar ortaya çıktığınızda, bebeğiniz tekrar ortaya çıkmanız için hevesle sizi arar.
Bebeğiniz “mama” veya “baba” sesleri çıkarır. Tek kelimeleri vardır
18 ay
Çocuğunuz bir bardağı yardım almadan kullanır ve içindekini dökmeden içer.
Çocuğunuz büyük bir oda boyunca düşmeden veya tökezlemeden yürür.
24 ay
Çocuğunuz her söylenişinde aynı anlama gelen en az üç kelime (“baba”, “mama” dışında) söyleyebilir.
Çocuğunuz pijama veya pantolon gibi kıyafetleri çıkarabilir. (Bebek bezi, şapka ve çoraplar sayılmaz.)
36 Ay
Hayvan kitaplarına birlikte baktığınızda çocuğunuz en az bir resmin adını söyleyebilir.
Çocuğunuz bir metrelik bir mesafeden karnınıza veya göğsünüze doğru top atabilir.
4 yaş
Çocuğunuz üç tekerlekli bisikletle 3-4 metre gidebilir
Çocuğunuz saklambaç veya sırayla oynadığı ve kuralları olan diğer oyunları oynayabilir.
5 yıl
Çocuğunuz bazı kıyafetlerinin düğmelerini veya oyuncak bebek kıyafetlerini ilikleyebilir.
Yabancıları yadırgama huyu azalır
6 yıl
Çocuğunuz yardım almadan tamamen kendi kendine giyinebilir.
Uzm. Dr. Akif ÇELİK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Epilepsi Nedir?
Epilepsili çocuklar tekrarlayan nöbetler geçirirler. Nöbet, beyinde birinin davranışını, hareketini veya duygularını değiştirebilen olağandışı ve kontrolsüz elektriksel aktiviteden kaynaklanır.
Farklı epilepsi türleri ve bunlar için farklı tedaviler vardır. Bazı çocuklar bu durumdan iyileşebilir
Beynin her iki tarafını tutan nöbetler genelleşmiş nöbetken tek tarafını tutan nöbetler kısmi nöbettir.
Epilepsi nedenleri:
-genetik hastalıklar
-beyinde hasar veya kitle
-beynin gelişmesiyle ilgili sorunlar
-beyin kanaması
-enfeksiyonlar (menenjit , tüberküloz vs…)
-Down sendromu, otizm ve bazı metabolik bozukluklar
-ailesel
Epilepsi vakalarının yarısından fazlasında net bir neden yoktur. Ancak daha fazla genetik mutasyon keşfedildikçe bu durum değişmektedir.
Epilepsi Nasıl Teşhis Edilir?
Bir çocuk nöbet geçirmişse, doktor genellikle aileyi bir çocuk nöroloğuna yönlendirir. Nörolog sorular soracak, çocuğu muayene edecek ve epilepsiyi kontrol etmek için testler isteyecektir.
Şu testler epilepsi tanısı ve tipinin belirlenmesi için yapılabilir.
-Kan ve idrar testleri
-Beyin dalgalarını/beyindeki elektriksel aktiviteyi görmek için EEG
-VEEG(video kaydı ile EEG)
-Radyolojik yöntemler: Bilgisayarlı Tomografi, MR ve PET/MR taramaları
Epilepsi Tedavisi
Epilepsi tedavisinde genellikle ilaç tedavisi önceliklidir. Bazı epilepsi türlerinde çocuklar için özel diyetler önerilebilir (ketojenik diyet gibi).
Kontrol edilmesi zor nöbetler için doktorlar sinir uyarımı veya epilepsi ameliyatı önerebilir.
Ebeveynler Ne Yapabilir?
Epilepsili çocukların çoğu normal bir yaşam sürebilir. Çocuğunuzun epilepsi ile daha iyi yaşamasına yardımcı olmak için, nöroloğun şu konulardaki tavsiyelerine uyduğunuzdan emin olun.
Önemli noktalar:
-İlaçları düzenli ve önerilen dozda almak
-tetikleyicilerden kaçınmak (aşırı stres, uykusuzluk, bazı ilaç türleri gibi)
-Verilen diyete uymak
-yüzerken veya banyo yaparken önlem almak
-araç kullanabilme açısından değerlendirilmek
-çocuğunuzun tıbbi kimlik bileziği (epilepsi hastası olduğunu belirten bir bileklik) takması gerekip gerekmediği
-öğrenme veya davranış problemleri olursa yardım almaları
-Diğer yetişkinlerin ve bakıcıların (aile üyeleri, bebek bakıcıları, öğretmenler vb.) çocuğunuzu bir nöbet sırasında güvende tutmak için ne yapacaklarını bildiklerinden emin olun.
Çocuğunuzda epilepsi varsa, onlara yalnız olmadıkları konusunda güvence verin ve kaygılarını giderin. Doktorunuz ve bakım ekibi soruları yanıtlayabilir ve destek sunabilir. Ayrıca ilgili bir destek grubu önerebilirler.
Uzm. Dr. Akif ÇELİK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
