Abortuslar (Düşükler)
- Yirminci haftadan önce veya fetüs ağırlığı 500 gramın altındayken gebeliğin sonlanmasına abortus(DÜŞÜK)denir.
- Abortusların %80 kadarı ilk 12 hafta içerisinde ortaya çıkar ve genellikle fetal (BEBEK İLE İLGİLİ) nedenlere bağlıdır; bunlarında yaklaşık yarısında neden kromozomal bozukluklarıdır, 12. haftanın üzerindeki abortuslarda ise sıklıkla neden maternal (anne kaynaklanan) nedenlerdir.
- Maternal nedenler kısaca enfeksiyonlar, endokrin hastalıklar, beslenme bozuklukları, ilaç ve çevresel faktörler, immünolojik faktörler, damarlarda pıhtışalma bozukluları, rahim patolojileri ve servikal (rahim ağzı) yetmezlik şeklinde sıralanabilirler.
- Bebek ile ilgili faktörler ise genellikle kromozomal anormalliklerdir ve en sık görülen kromozomal anomaliler ise trizomilerdir ( genetik bölümünde anlatılacaktır.)
Abortus imminens:kanama hafiftir, ağrı eşlik edebilir, muayene bulgusu olarak ise serviks kapalıdır bu hastalarda yatak istirahatı önerilir.
Abortus incipiens: Vajinal kanama daha çoktur, ağrı artmıştır ve servikal açıklık ve silinme mevcuttur; düşük kaçınılmazdır ve küretaj ile gebelik sonlandırılmalıdır.
İnkomplet ve komplet abortusta ağrılı vajinal kanama ve parça düşürme şikayeti vardır ve hastaya hemen küretaj uygulanır ve gebelik materyali temizlenerek hastanın kanaması durdurulur.
Missed abortus ve blighted ovumda (boş gebelik) klinik olarak hastanın şikayeti yoktur veya minimal kanama mevcuttur, ultrasonografi ile tanı konur ve bu hastalarda da gecikmeden küretaj yapılmalıdır.
Tüm bu hastalarda eğer hasta Rh negatif ve 6 haftanın üzerinde bir gebeliği var ise kan uyuşmazlığını önlemek adına mutlaka anti-D immunglobulin yapılmalıdır
Trofoblastik Hastalıklar (Üzüm Gebeliği)
- Klinik : vajinal kanama ve ağrı olmasına rağmen, genellikle tanı ultrasonografik olarak tipik kar yağdı veya ekmek içi manzarasının saptanması ile konabilir.
- Hiperemezis gravidarum (gebelikte aşırı derecede kusma), preeklampsi (gebelik tansiyonu) gebelik yaşı ile uyumlu olmayan rahim büyüklüğü, hipertiroidizm (troit hormonunun fazla olması) gibi birçok klinik bulgunun görülmesi halinde mutlaka akla gelmelidir.
Tedavi
- En güvenilir yöntem vakum aspirasyonu
- İleri yaş ve çocuk istemi yoksa histerektomi (rahimin alınması )
- Bu işlemler sonrasında takip eden 3 haftalık dönemde haftalık β-hCG izlemleri
- Değerlerin normale gelmesi ile 6-12 ay boyunca her ay β-hCG takibi yapılmalıdır.
- Hastaya bir yıl süreyle oral kontraseptif ilaçlarla mutlaka kontrasepsiyon (gebelikten korunma) anlatılmalıdır.
- Muayene, akciğer grafisi, kan testleri, karaciğer ve beyin tomografisi ile rahim dışı yayılım olup olmadığı tespit edilmelidir.
- Tedavide tek ajanlı kemoterapi tercih edilmektedir;
- Metastaz saptanması halinde düşük riskli grupta tek ajanlı kemoterapi tercih edilirken, yüksek rikli grupta kombine kemoterapi rejimleri uygulanır.
Geç Gebelik Kanamaları
- Gebeliğin özellikle gebeliğin son üc ayında anne ve bebek ölüm risklerini arttırabilen klinik durumlardır.
- En sık sebepleri arasında plasenta previa, ablasyo plasenta ve vasa previadır.
- İkinci üç aylık dönemdeki kanamalarda da plasenta yerleşim anomalileri beklenir ancak bununla birlikte vajinal enfeksiyonla veya ilişki sonrası kanama ile ilişkili, servikal polip (rahim ağzı uru) nedeni ile, servikal yetmezlik ve nadir de olsa kanseröz lezyonlar nedeni ile vajinal kanama gözlenebilir.
Plasenta previa
- Klinik olarak ağrısız vajinal kanama görülür kanamaya bazen rahim kasılmaları da eşlik edebilir.
- Vajinal muayene yapılmamalıdır.
- Tedavide bebek prematüre ise ve kanama minimal ise doğum endikasyonu yoktur.
- Eğer gebelik haftası 34. haftadan daha küçükse anneye, bebeğin akciğerlerini geliştirmek için kortizon uygulanmalı, vaginal kanamaya rahim kasılmaları eşlik ediyorsa tokoliz (doğumu geciktirmek) uygulanmalı bu arada ise anne her an acil şartlar için hazırlanmalıdır.
- Anneye oksijen tedavisi, sol yana yatırmak, sıvı tedavisine rağmen bebek kalp atımları azalırsa, annenin hayatını tehdit eden kanama var ise doğum endikasyonu vardır ve doğum şekli sezaryen olmalıdır.
Ablasyo plasenta
- Normal yerleşimli bir kordonun bebeğin doğumundan önce ayrılmasıdır.
- 1/75-1/226 doğumda bir görülür.
- Ablasyo plasenta klinik olarak vajinal kanama, karın ağrısı, rahimin aşırı kasılması, bebeğin kalp atımında bozulmalar, bebek ölümü ve DIC (Dissemine intravasküler koagülasyon ya da DIC, vücudunuzdaki küçük kan damarlarında yaygın olarak kan pıhtılarının oluştuğu bir durumdur) tablosu ile karşımıza çıkabilir.
- Tanı: klinik+ultrasonografi ile konulur.
- Eğer şok tablosu varsa kan verilmesi ve serum takılması gerekmektedir.
- Tedavide doğum zamanlaması anne ve bebeğin durumuna, gebelik yaşına ve semptomların ciddiyetine göre karar verilir.
- Acil doğum seçeneği hadisenin şiddetine ve bebeğin canlı veya ölü olmasına bağlıdır.
- Bebek ölü ise vajinal doğum amaçtır, kanama bozukluğu açısından anne takip edilmelidir.
Vasa Previa
- Gelişmekte olan bebeğe oksijen ve besin sağlayan kan damarlarının bebek ile doğum kanalının açılması arasında çapraz geçiş yaptığı hamileliğin nadir bir komplikasyonudur.
- Sıklığı 1/6000’dir ,
- Klinik olarak akut vajinal kanama ile birlikte eğer hemen müdahale edilmezse ani fetal ölüm görülebilir. Tanı ultrasonografi ile konabilir.
- Tedavide acil sezaryen ile doğum yaptırılır.
Servikal Yetmezlik
- Serviksin(RAHİM AĞZININ) Erken genişlemesi bebek kayıplarının veya erken doğumların majör sebebidir.
- Servikal yetmezlik genellikle ikinci üç aylık dönem kanamalarına yol açmakla birlikte preterm (erken) doğumlara da neden olabilmektedir.
- 12 ile 15. Gebelik haftalarında eğer bebek yaşıyor ise erken doğumu önelemek için servikal sütürler konulabilinir. (rahim ağzı dikişlerle güçlendirilir) (serklaj) .
Uzm. Dr. AKİF ÇELİK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları